Sukcesja uniwersalna i syngularna w prawie spadkowym

Sukcesja uniwersalna i syngularna w prawie spadkowym

Sukcesja uniwersalna, jak i syngularna (singularna) należy do dziedziny prawa spadkowego.

Sukcesja uniwersalna polega na przejęciu przez spadkobiercę całości praw i obowiązków, jakie przysługiwały spadkodawcy. Spadkobierca nabywa więc, oprócz zdolności prawnej, jaka mu przysługuje po śmierci zwierzchnika (sui iuris), całość składników majątkowych, które może włączyć do swojego majątku, jako kontynuator osobowości prawnej zmarłego. Co to oznacza w praktyce? Jeśli spadkodawca posiadał majątek w formie nieruchomości oraz samochodu, a jego jedynym spadkobiercą jest żona, staje się ona właścicielką zarówno samochodu, jak i rzeczonej nieruchomości. Oczywiście jeśli w skład masy spadkowej wchodzą również dzieci (inni członkowie rodziny w pierwszej linii), komplikuje to nieco postępowanie spadkowe.

Odmiennym typem jest sukcesja syngularna, która tak jak poprzednia opiera się na zasadzie dziedziczenia przez spadkobiercę rzeczy po zmarłym. Natomiast akt prawny tego dokonujący dotyczy nie całości majątku, lecz rzeczy jednostkowej lub części majątku. Nabywca wstępuje tu w pewien wycinek praw podmiotowych zbywcy. Oznacza to, że przytoczona wcześniej żona odziedziczy jedynie samochód po zmarłym mężu, bez nieruchomości.

Sukcesji można dokonać również w firmie, dbając tym samym o bezpieczeństwo biznesu. Do procesu sukcesji firmy rodzinnej podejście musi być indywidualne. Czynniki takie jak: forma prawna firmy, bądź spółki, branża, struktura biznesu, wielkość firmy, udział członków rodziny w  firmie, wizja, misja i plany przyszłościowe firmy, powodują, że każdy z projektów sukcesji jest niepowtarzalny, jednostkowy, opiera się na oczekiwaniach właściciela lub właścicieli, co do przyszłości zachowania biznesu.

Celem jest, aby proces przeprowadzania sukcesji w firmie był procesem nie zakłócającym działalność firmy w żadnym stopniu. Zależnie od stopnia trudności, liczby osób w rodzinie, czy zaangażowania właściciela lub właścicieli proces sukcesji trwa od kilku miesięcy nawet do kilku lat.

Bartłomiej Toporek, certyfikowany trener i psycholog biznesu, członek Towarzystwa Trenerów Biznesu.